Victoria 3 günlüklerinde bu hafta üretim yöntemlerinden bahsediliyor.

Herkese merhaba. Bugün üretim yöntemlerini anlatacağız ve bunun için de binalara daha derinlemesine gireceğiz. Üretim yöntemleri binanın işlevlerini, binaya gireni çıkanı ve ne tür işçilerin gerektiğini belirler.

Bina yönetimi içeren birçok oyununda bir binayı yükseltip daha verimli hâle getirebilir veya işlevini arttırabilirsiniz. Bu oyunlarda yükseltmenin etkisi kalıcıdır ve yükseltilmiş bina genellikle her yönden daha iyidir. Fakat Victoria 3’te böyle değil. Tepki olmadan etki yok ve yeni teknolojik gelişmeler hiçbir yan etkisi olmadan bir binayı daha iyi hâle getirmiyor. Tabii ki endüstriyel işler zaman içinde gelişecek, verimli hale gelecek fakat gelişmesi için de o ülkenin çok fazla erişimi olmayan bir kaynak gerekiyor olabilir. Bazı gelişmelerde de üretilen ürün değişebilir. Sonuç olarak Victoria 3’teki binalar için daha esnek yükseltme yollarına ihtiyacımız var. Kalıcı, tek bir çizgide ilerleyen, olmazsa olmaz denilen yükseltmeler bizim için yeterli değil.

Her binada sayıları genel olarak 2 ila 5 arasında değişen üretim yöntemi kategorileri var. Her kategoride aynı anda sadece bir yöntem aktif olabilir. Çoğu kategori aşağıdaki sınıflandırmalara dâhildir:

• Temel: Binanın genel “teknoloji seviyesini” ve verimliliğini yönetir, bina için standart ürünleri üretir.
• Arıtma: Standart ürünlerin üretimini azaltarak daha özel veya lüks ürünler üretir, bazen özel kaynaklar gerekebilir.
• Makineleştirme: Bina sanayi mallarına ihtiyaç duyar ama vasıfsız işçi ihtiyacını düşürür.
• Sahiplik: Binada kimlerin hisse sahibi olduğunu belirler, genellikle yasalar ile bağlantılıdır.

Doğru teknolojiler sayesinde Gıda Endüstrileri hem buğdaydan (fırınlar) hem de balıktan (konserve fabrikaları) yiyecek üretebilir. Aynı zamanda buğdayı ve şekeri arıtarak sert içki (damıtımevi) üretebilir. İleri teknolojiler ile gıda endüstrileri kısmî olarak makineleştirilebilir ve vasıfsız işçi ihtiyacını büyük oranda düşürür. Basit gıda endüstrileri tüccar loncaları (esnaflar) tarafından işletilirken daha ileri ve kârlı endüstriler, temettülerinin bir kısmını tekrar yatırımlarda kullanan kapitalistlerin kontrolündedir.

Örneğin bir demir madeninin temel üretim yöntemi madencilerin sadece kazma kürek mi yoksa bunların yanında bir tür motorlu pompa mekanizması mı kullandıklarını belirler. Çeşitli pompalama teknolojileri vardır ve kullanılan yakıt da bu teknolojilere bağlıdır. Daha ileri pompa mekanizmaları sayesinde daha fazla maden yatağına ulaşılabilir ve demir daha hızlı kazılabilir ama daha fazla kömür veya petrol kullanılır. Yüksek teknolojili pompalar için de onları kontrol edecek, gözetecek mühendis ve makinist lazım. Bu da kalifiye işçi talebini arttırır ve şartları sağlayan nüfuslar için de daha iyi maaş veren pozisyonlar açar.

O dönemde yaşanan kimyadaki gelişmeler madenlerde patlayıcıların kullanılmasına da izin verdi. Bu da sadece madenlerde yer alan ikincil bir üretim yöntemi olarak oyunda yer alıyor. Nitrogliserin icat edildiğinde madenlerde kullanılarak daha fazla mineral üretilebilir fakat karşılığında da Kimya Endüstrisi tarafından üretilen patlayıcılar tüketilir ve kaza ihtimali artar. Daha dengeli dinamitler araştırıldığında daha da fazla patlayıcı harcayarak daha da fazla mineral üretilir. Aynı zamanda işçi ölümleri de azalır.

Taşınabilir buharlı yardımcı motorlar icat edildiğinde maden bölgelerinde sadece minerali taşımak için gereken işgücünü azaltmak için kullanılabilir. Bu, kömür ve motorun karşılığı olarak bir miktar paraya mal olur ama aynı zamanda da işçilere verilen toplam maaş miktarını azaltır. İşgücü azlığı varsa daha da önemli olarak bu işçilerin başka yerlerde çalışmasına izin verir. Fakat maaşlar zaten azsa vasıfsız işçi sayısını düşürmek için pahalı endüstriyel mallar almak pek de akıllıca olmayabilir.

Çoğu ülkede oyun başında madenler tüccar loncaları tarafından işletilir. Bunlar esnafları da temsil eden ufak çaplı girişimleri temsil eder. Madenler sanayileşmeye başladığında kapitalistler madenleri satın almaya başlar. Bu kapitalistler çoğunlukla yeni açılan pozisyonlara gelen ve sınıfını yükselten esnaflardır. Ayrıca başka eyaletten gelen nüfuslar veya yeni madenler kadar kârlı olmayan binalara sahip kapitalistler de bu madenleri satın almış olabilir. Madenlerde çalışan kapitalist sayısı esnaftan daha azdır ama daha fazla maaş alırlar. En önemlisi de işyerlerinin ne kadar kâr getirdiğinde bağlı olarak gelirlerinin bir kısmını sanayiye yatırımda kullanırlar. Ülkenizde yeni fikirler ortaya çıktıkça madenler özel şirketlerden halka açık şirketlere dönüşebilir. Hatta daha sonra madenlerin hükümet tarafından işletilmesi için kamusallaştırabilirsiniz. Böylece kapitalistler yerine bürokratlar çalışmış olur. Bunun yanında kârın işçiler tarafından eşit bölüştürüldüğü kooperatiflere de çevirebilirsiniz.

Üretim yöntemleri sadece malların üretimi ve tüketimiyle ilgili değil. Örneğin devlet idarelerindeki bürokratlar ve yazmanlar kâğıt kullanıp bürokrasi üretirler. Daha önceki günlükleri hatırlarsanız bürokrasi, daha fazla insanı yönetmenizi ve kamu hizmetlerini daha fazla kişiye ulaştırmanızı sağlayan bir kapasite türüydü. Demiryolları motor ve kömür gibi yakıtları tüketerek ulaşım ve altyapı üretir. Ulaşım pazarda satılırken altyapı pazar kaybı olmadan devletin daha fazla binaya sahip olmasını sağlar. Üniversitelerde çalışan akademisyenler de devletin yeni teknolojilere ve fikirlere rehberlik etmesini sağlar. Neredeyse her türlü tüketilen mal, herhangi bir çarpan veya etki binalardaki üretim yöntemleri ile üretilebilir. Bunlar daha sonra çeşitli şekillerde ülkeye, eyalete veya binanın kendisine uygulanabilir.

Basit bir devlet idaresi tamamen çalışan ile dolu her seviye başına 10 kâğıt tüketir ve 50 bürokrasi üretir. İlk seviyeden sonraki her seviye ise %2 hacim bonusu sağlar. Hacim bonusu kâğıt tüketimini ve bürokrasi üretimini arttırır, böylece binada çalışan her nüfusu daha verimli yapar.

Tabii bu tür mekanikler sayesinde modlar ile yeni binalar ve üretim yöntemleri ekleme konusunda büyük bir potansiyel var. Örneğin bir mod nüfuzunuzu arttıran elçiliklere yeni bir üretim yöntemi ekleyebilir, ilişki geliştirme hızınızı arttırmak için şarap ve et tüketimi ekleyebilir. Sadece kıyılarda inşa edilebilen, balık tüketip “Derindekiler” mesleği için iş yaratan tapınaklar da olabilir. Böyle bir şey eyaletin ölüm oranını arttırırken tüm dünya için haftalık Cthulhu çıkma ihtimalini arttırabilir. H.P. Lovecraft modunda bu tür şeyler yer alabilir.

Her bir bina için farklı kategorilerde teker teker üretim yöntemi belirlemenin doğrusal bina yükseltmelerinden daha karmaşık olduğunu düşünebilirsiniz. Çünkü öyle. Neyse ki bu süreçte size yardımcı olacak birkaç aracımız var. Öncelikle binalar panelinde ülkenizdeki tüm binalara göz atabilirsiniz. İsterseniz sadece kırsal binaları veya sadece mobilya fabrikalarını, limanları görebilirsiniz. Her seviyede binaların ne kadar kârlı olduğunu inceleyebilir ve üretim yöntemlerini değiştirebilirsiniz. Hatta farenizin tek bir tıklamasıyla ülkenizdeki belirli bir bina türünün üretim yöntemlerini standart hale getirebilirsiniz.

Binalar panelinde ülkenizdeki tüm sanayileri görebilir, finansal durumlarını inceleyebilirsiniz. Üretim yöntemlerini teker teker veya topluca değiştirebilirsiniz. İsterseniz binaları doğrudan bu ekrandan genişletebilir veya herhangi birine tıklayarak daha ayrıntılı detaylara ulaşabilirsiniz.

Kafanızda yapmanız gereken matematiği azaltmak için bir üretim yönteminden neler beklemeniz gerektiğini gösteren bir tahmin aracımız da var. Bunun sayesinde üretim yöntemine ayarlanmış üretim ve tüketimi hesabından tahmini kârınızı, hem yeni hem de kaybolacak işleri görebileceksiniz. Doğrudan binayı en kârlı hâle getirecek üretim yöntemlerini aktifleştirmek en mantıklı yol gibi görünse de yaptığınız şeylerin toplumsal etkisini unutmamalısınız. Örneğin yeni gelecek daha ileri seviyedeki işleri dolduracak kadar kalifiye nüfus var mı? Yeni işin verdiği maaş nüfusların mesleklerini değiştirmeye karar vermeleri için yeterli mi? Farkında olmadan işçi hakları yanlısı zengin bir makinist sınıfı mı yaratacaksınız? Yoksa iş piyasası zaten rekabetçi ve dolu olduğu için daha fazla kâr daha fazla maaş anlamına gelmeyecek, bunun yerine para hissedarların cebine gittiği için lüks mal tüketimi mi artacak? Hangi kararı aldığınız nüfusunuzun sosyal hareketliliğine, ülkenizde istediğiniz siyasi fikirlere veya rakibinize kâr ettirmeden artan lüks mal ihtiyacını karşılayıp karşılayamayacağınıza göre değişebilir. Daha kârlı yerli sanayiler hiçbir zaman kötü değildir ama toplumunuzu yaratırken göz önünde bulunduracağınız tek şey de olmamalı.

Tahmini bilgi kutuları üretimdeki, tüketimdeki, maaşlardaki, iş değişimlerindeki değişiklik sonucu binada beklenen etkileri gösterir. Ayrıca yeni yaratılan işlere geçebilecek nüfusunuz yoksa ülkenizin sanayi verimliliği azalmasın diye bir uyarı yer alacak.

Bu haftalık bu kadar. Ekonominin detaylarından konuşmaya daha sonra devam edeceğiz. Gelecek hafta ise çıkar gruplarıyla beraber iç siyasete gireceğiz. Görüşmek üzere!