Grey Eminence geliştirici günlüklerinin altıncısında oyundaki kültür mekanikleri tanıtılıyor.

Herkese merhabalar, Grey Eminence’in 6. geliştirici günlüğüne hoş geldiniz.

Bu günlükte oyundaki kültür mekaniklerini tanıtacağız. Din, sosyal statü, yaş ve cinsiyetin yanı sıra oyunun ana demografik göstergelerinden olan kültür mekaniği, oyundaki birçok farklı mekanikle etkileşim halinde, bunlar arasında henüz duyurmadığımız bazı mekanikler de bulunuyor. İlk olarak gelin kültürlerin yapısından bahsedelim.

Gerçek hayatta kültür, insan gruplarını bir çatı altında değerlendiren genel ve kapsayıcı bir tabirdir. Tarihsel örneklere bakıldığında genellikle kültürlerin yazılı kurallarının olmadığını ve sistematik bir yapıda olmadıklarını görüyoruz, bu da isabetli bir şekilde yansıtılmalarını zorlaştırıyor. Her şeye rağmen, olabildiğince çok kültürü doğru bir şekilde yansıtabilmek adına bir sistem oluşturduk.

Grey Eminence’te her kültür 3 farklı unsurdan oluşuyor: miras, dil ve gelenek. Bunlar statik özellikler değiller ve zaman içerisinde değişiklik gösterebilirler.

Miras
İlk inceleyeceğimiz unsur miras. Miras kültürün geçmişini tanımlayan, kalıcı ve anlaşılabilir bir etki yaratan olayları ifade ediyor. Grey Eminence 1356 yılında başlıyor ve 600 yıl boyunca sürüyor, bu sebeple miras olarak ele aldığımız unsurlar bu zaman periyodu boyunca etkili olacak, insanların akıllarında yer edinmiş hususlar olması gerekiyor.

Miraslar kültürleri tanımlayan en önemli unsur, genellikle yok edilemezler veya değiştirilemezler. Bunun yeni kültürler oluşması gibi bazı istisnai noktaları vardır fakat bu istisnalardan daha ileride bahsedeceğiz.

Miraslara bazı üst kademe mekanikler bağlayarak tarihsel olarak makul yönlendirmeler yapmayı planlıyoruz. Örneğin Portekiz kültürüne bakacak olursak, 1356 yılında Portekizliler 2 mirasa sahipler: Romalılık ve Reconquista. Bunlardan Romalılık Roma İmparatorluğunun bir eyaleti oldukları zamanı yansıtırken, Reconquista geride bıraktıkları 600 yıllık süreçte Mağribilerle olan mücadelelerini yansıtıyor.

İlk olarak neden bu 2 unsuru seçtiğimizden bahsedelim. 1356 yılına geldiğimizde Roma İmparatorluğu’nun Portekiz topraklarındaki nüfuzu sona ereli yaklaşık 1000 yıl geride kalmıştı, buna rağmen halk üzerinde önemli etkileri oldu. Bölgeye Portekizce’nin öncüsü olan Halk Latincesi geldi, beraberinde Hristiyanlık yayıldı. Öte yandan Reconquista 1356 yılında Portekiz topraklarında tamamlanmıştı, yüzyıllar boyunca halkta dini önemin artmasını ve dini otoritelerin önem görmesini sağladı.

Bu iki özellikten farklı olarak, Vizigotik geçmişinin miras değeri taşımadığını dşündük. Portekiz’in Vizigotik dönemi özellikle soylular ve feodalizme olan etkisi üzerinden büyük önem taşısa da, kültürel bağlamda çok da etkili bir dönem değildi. Elbette bu yaklaşımımız ileride değişebilir fakat neye nasıl karar verdiğimize dair az çok fikir edinmiş olabilirsiniz.

Peki miraslar ne gibi mekaniklere sahipler? İlk olarak mevzubahis kültüre mensup karakterlerin davranışlarını etkiliyorlar. Örneğin Romalı mirasına sahip bir kültüre mensup karakterler, aynı özelliğe sahip bir karakter Romalı olmayan bir karakter tarafından saldırıya uğradığında (hele ki saldıran Hristiyan da değilse) onu savunmaya daha sıcak bakıyorlar. Aynı şekilde Romalı mirasına sahip bir kültür, bu mirasa sahip olmayan bir kültürün boyunduruğu altında bulunuyorsa o toprakları özgürleştirmek isteyebiliyorlar.

Böylelikle oyunun tarihsel olarak daha makul bir şekilde ilerlemesini sağlayabiliyoruz. Müslüman ülkeler tekrardan İberya’ya çıkarken veya İtalya’da ilerlerken zorlanıyor, öte yandan Balkanlarda bu şekilde bir kültürel dayanışma sözkonusu olmadığı için Balkanlar daha kolay bir hedef haline gelebiliyor. Reconquista demişken, miraslar nüfusların davranışlarını da etkileyebiliyorlar. Reconquista mirasına sahip nüfusların Katolikliten başka bir mezhebe geçirilmesi daha zor oluyor ve sekülarizasyon girişimlerine mesafeli duruyorlar.

Miras sisteminin ne kadar kapsayıcı olacağı konusunda hala karar vermiş değiliz, bu sebeple burada gördükleriniz ileride değişebilir.

Dil
Bir kültürü tanımlayan ikinci unsur dilidir. Mirastan farklı olarak dil oyun esnasında değişiklik gösterebilir. Burada dillerdeki farklı yazım stillerini ve gramer farklılıklarını ele almayacağız. Bu kadar ayrıntılı bir yaklaşım oynanış bağlamında pek bir anlam ifade etmeyecektir. Grey Eminence’teki diller tamamen statik, kültürlerin kullandıkları dilse değişim gösterebiliyor.

Her dil, bir dil ailesine mensup. Portekiz örneğinden ilerleyecek olursak Portekizce Latin dil ailesinin bir üyesi. Bu dil ailesinde Kastilyaca, Oksitanca, Sardinyaca gibi farklı diller bulunuyor. Aynı dil ailesindeki farklı diller arasında yine kültürel dayanışmayı pekiştiren bazı etkiler bulunuyor.

Dillerin oyundaki en önemli etkisi karakter ilişkileriyle alakalı. Birçok karakter kendi ana dilini ve fazladan 1 veya 2 dili konuşabiliyor. Bu da aynı dili konuşmayan karakterlerin birbiriyle olan ilişkilerinin belli bir noktayı geçemeyeceği anlamına geliyor. Bu durum oyuncuya çeşitli fırsatlar da sunabiliyor, örneğin varisinize düşmanınızın dilini öğretip, ülkenin başına geçtiğinde onlarla daha kolay diplomasi yapabilmesini sağlayabilir, onların içişlerine müdahale etmesini mümkün kılabilirsiniz.

Bir dil, sadece bir kültür tarafından konuşulmak zorunda değildir. Kolonicilik gibi etkenler, tek bir dilin tüm kıta tarafından konuşulmasını sağlayabilir.

Gelenekler
Bir kültürü tanımlayan üçüncü unsur gelenekleridir. Gelenekler o kültüre mensup kişilerin kapsayıcı eğilimlerini ve davranış biçimlerini ifade eder. Çok genel bir tabir olduğu için, oyuna sadece oynanışa etki edecek hususları gelenek olarak ekliyoruz (geri kalanını şimdilik modculara bıraktık)

Mirastan farklı olarak bir kültürün geleneği zaman içerisinde değişiklik gösterebilir. Tarih, insanların farklı şartlara uyum sağladığı, değişim gösterdiği örneklerle doludur. Bir geleneğin benimsenebilmesi için karşılanması gereken bazı şartlar vardır. Yine Portekizli dostlarımızdan örnek verelim.

1356 yılında Portekiz kültürü 3 geleneğe sahip bir şekilde oyuna başlıyor: şarapçılık, denizcilik ve seyyahlık. Bunlar Portekizlilerin o yıllarda oturmuş veya gelişmekte olan davranış biçimlerini yansıtıyor. Tabii ki bu kapsayıcı bir yaklaşım ve 1356 yılında Portekiz’in içerisinde bulunduğu tarihsel vaziyeti birebir yansıtması mümkün değil fakat daha sistematik bir yaklaşım benimsediğimiz için bu gibi fedakarlıklarda bulunmamız gerekiyor.

İlk olarak şarapçılıktan bahsedelim. Şarapçılığın 2 nüfus etkisi var, birincisi Portekizli nüfuslar daha çok şarap içiyorlar ve Portekiz şaraphanelerinde daha fazla şarap üretiliyor. Karakter bazlı olarak bir etkisi var, Portekizli karakterler ekonomik şartları sağlamasalar bile şaraphane açmaya çalışabiliyorlar.

Peki bir kültür nasıl şarapçılık geleneğine sahip olabilir? İlk olarak kültürün yaşadığı topraklar şarap yetiştirmeye müsait olmalı, ardından kültür belli bir oranda şarap tüketiyor olmalı. Bunu basit yumurta/tavuk problemi gibi düşünebilirsiniz fakat şarapçılık geleneğine sahip olmadan şarap tüketiminizi arttırmanın yolları var (örneğin birçok Hristiyan mezhebinde ayinlerde şarap kullanılıyor). Üçüncü şart ise kültürün belli miktarda şaraphaneye sahip olması. Portekiz kültürü bu geleneği benimsemiş bir şekilde oyuna başlıyor fakat oyun içerisinde gerekli şartları sağlaması halinde farklı bir kültürün bu geleneği benimsediğini görebilirsiniz, aynı şekilde şartların sağlanmadığı senaryoda bu gelenek zaman içerisinde unutulabilir.

Diğer Portekiz geleneklerinin etkilerini az çok tahmin edebilirsiniz. Bu gelenekleri oldukça jenerik yaptık, böylelikle olabildiğince çok kültür tarafından benimsenebiliyorlar.

Anavatan
Kültürlerin yapısından bahsettikten sonra, şimdi etkilerinden bahsetme vakti. Her kültür bir anavatana sahip, anavatan kültürün evi olarak gördüğü ülkeyi temsil ediyor. Anavatan ülkeler bazı avantajlara sahipler, kendi kültürlerinden göçmen edinme şansları daha fazla, ayrımcılık ve vatandaşlık yasalarında her zaman kendi kültürlerini kabul ediyorlar. Milliyetçilik çağı başladığında anavatan ülkeler çok daha istikrarlı oluyorlar.

Ayrışma
Grey Eminence’in kültür mekaniğini dinamik hale getiren hususlardan birisi, zaman içerisinde farklı kültürlerin oluşturulabilmesi. Bu, bir kültürün içinden farklı özellikler taşıyan farklı bir kültürün çıkmasını yansıtıyor ve geri alınamıyor. Bunun yaşanabilmesi için bazı koşulların sağlanması gerekiyor, örneğin orijinal kültür anavatanında yer almamalı. Ayrışmalar kültürün başka bir kültürle etkileşim halinde olduğu senaryolarda daha sık bir şekilde yaşanabiliyor. Bu durumda yeni bir kültür kurulduğunda 2 farklı kültürden özellikler taşıyabiliyor. Bu durumda yeni kültür farklı bir dile ve farklı bir anavatana sahip oluyor. Bunların tamamı oyuncu tarafından başlatılabilse de, sistemi canlı hissettiren ana unsur doğru şartlar sağlandığında kendiliğinden de yaşanabilir olması.

Alt Gruplar, Gruplar ve Üst Gruplar
Dilleri dil gruplarında toplamamız gibi, kültürleri de alt gruplara, gruplara ve üst gruplara ayrıştırmış durumdayız. Bu gruplandırmalar sayesinde biraz önce bahsettiğimiz Roma mirası gibi kapsayıcı içerikler oluşturabiliyoruz, yapay zekaya hangi ülkeleri umursayıp hangilerini umursamayacağını gösterebiliyoruz. Her alt grup, grup ve üst grup için potansiyel kültürel birlikleri yansıtmak adına anavatanlar oluşturduk. Bu kurulabilir ülke sistemimizin bir parçası ve gelecekte bu sisteme dair daha fazla bilgi paylaşacağız.

Modlanabilirlik
Her zaman olduğu gibi, kültür sisteminin ne kadar modlanabilir olduğundan bahsedelim. Arkaplanda miraslar, diller, gelenekler, anavatanlar, alt gruplar, gruplar ve üst gruplar kültürlere bağlanan unsurlar şeklinde. Dünya editörü üzerinden bu unsurları silebilir, değiştirebilir veya yenilerini ekleyebilirsiniz. C# üzerinden biraz uğraşarak sistemin bu unsurları ele alma biçimini değiştirebilirsiniz. Mevcut unsurlara yeni mekanikler ekleyebilirsiniz. Dil mekaniğini statik bir şekilde yansıtsak da, siz zaman içerisinde değişen bir sistem oluşturabilirsiniz. Din mekaniği gibi kültür de fantastik modlar için modlamaya gayet müsait. Modlamayla aklımıza dahi gelmeyen yeni mekanikler ekleyeceğinize eminiz.