Grey Eminence günlüklerinin beşincisinde din mekanikleri tanıtılıyor.

Grey Eminence günlüklerinin beşincisine hoş geldiniz. Bugün sizlere dinle alakalı çeşitli mekaniklerden bahsedeceğiz. Milliyetçiliğin yükselişinden evvel, inanç küresel anlamda insanları birbirine bağlayan yegane etkendi. Bu sebeple din oyundaki birçok mekanikle etkileşim halinde ve kesinlikle görmezden gelmek istemeyeceğiniz bir husus.

İlk olarak dinin ne olduğuyla başlayalım. Grey Eminence’de dinler katı birer yapıdan ibaret değiller, onun yerine ortak inançlara sahip farklı mezheplerin bir araya gelmesiyle oluşuyorlar. Örneğin Hristiyanlığın birçok mezhebi bulunsa da, hepsi İbrahimi Tanrı’ya inanıyor, öte yandan iş ayrıntılara geldiğinde birçok farklı görüşe sahip olduklarını görüyoruz.

Dini mekanikler büyük oranda bu mezhepler etrafında şekilleniyor. Her mezhep kendine has ilkelere, yaklaşımlara ve yapısal özelliklere sahip.

İlkeler
Her mezhebin genel yapısını ve mekaniklerini belirleyen ilkeleri vardır. İlkeleri mezhebi oluşturan tuğlalar gibi düşünebilirsiniz, her din aynı türden ilkelere erişebilse de, hangi ilkeleri seçebileceği kısıtlanmış olabilir.

İlkeler ruhban sınıfının ne kadar organize olduğundan teolojik temele kadar, cinsiyet rollerinden ruhban sınıfına mensup kişilerin evlenip evlenemeyeceğine kadar birçok farklı hususta belirleyicidir. Şimdilik tüm ilkelerin üstünden geçmemize gerek yok, ancak en önemli ilkeyi inceleyebiliriz: Ruhban Yapısı.

Ruhban yapısı, mezhebin organize olup olmadığını belirler. Bu ilke, mezhebin diğer birçok özelliğinde önemli rol oynar ve mezheplerin temelini oluşturduğu söylenebilir. Burada mezhepler 4 farklı seçeneğe sahiptir: organize değil, özerk, yarı-özerk ve merkezi.

Eğer bir mezhep organize değilse, resmi bir ruhban sınıfı yoktur. Bu ilkeye genellikle yerel dinlerde rastlanır. Organize olmayan bir mezhebe sahip ülkelerin ruhban zümresi yoktur, bu da ülke içerisindeki güç dengesi için önemli bir husustur. Ruhbanın olmadığı bir senaryoda, toplumu oluşturan diğer zümreler güç arayışında daha az rekabete sahiptir. Bunun bazı ilk bakışta fark edilmeyebilecek etkileri de olabilir, örneğin sanayileşme öncesi toplumlarda ruhban sınıfı bulunmadığında eğitim daha zor bir hale gelir. Reformasyondan ileride bahsedeceğiz fakat organize olmayan mezhepler reform edilmeleri en kolay mezheplerdir zira reformasyona karşı çıkacak dini bir yapı yoktur.

Özerk mezheplerde ruhban sınıfı bulunur fakat bu sınıf yüksek kademede otorite sahibi değildir, tamamen yerel bazdadır. Bu genellikle zayıf ve yozlaşmış bir ruhban sınıfına sebep olur. Organize bir yönetim olmadığı için, özerk ruhban sınıfı oyuncunun ve diğer zümrelerin affına kalmış durumdadır. Özerk mezheplere örnek olarak Şintoizm ve farklı Budizm türleri örnek gösterilebilir.

Yarı özerk mezhepler, ülke seviyesinde organize bir ruhban sınıfına sahiptir. Bunun en güzel örneği Doğu Ortodoksluğudur, bu mezhepte her ülkenin dini bir lideri vardır ve kendilerini ana kiliseden bağımsız sayarlar. Bu liderlerin nasıl seçildiği bugün üzerinde durmayacağımız farklı bir ilkeye göre belirlenir. Yarı özerk ruhban sınıfı ülke içerisinde ciddi güç sahibi olabilir fakat ellerinde olan gücü kaybettiklerinde gücü yeniden elde etmek için dışarıdan destek alamazlar.

Merkezi mezhepler, uluslararası bazda bir mezhep liderine sahiptir. Bu mezhepler ülkeler içerisinde en güçlü olma ve en çok kaynak toplama potansiyeline sahiptir. Aynı zamanda yapılarını belirleyen çok sayıda farklı ilkeye erişim sağlayabilirler. Bunun en güzel örneği Katolik mezhebidir. 1356 yılında Papalık merkezi İtalya’da yer alsa da, nüfuzu tüm Avrupa’ya yayılmıştır.

Din arayüzünde seçili mezhebin özelliklerini inceleyebilirsiniz. Yukarıda Katolik mezhebi görüntüleniyor. Teolojik ilkeler diğer mezheplerle olan ilişkileri belirler, belli yaklaşımlara ve yapısal özelliklere izin verir/yasaklar. Her zaman olduğu gibi her şey çalışma aşamasındadır.

Yaklaşımlar
Tarihsel olarak, dinlerin amacı hayatınızı nasıl yaşayacağınızı size söylemekti. İşte tam olarak burada yaklaşımlar devreye giriyor. Her mezhep, farklı sosyal, siyasi ve ekonomik hususlarda farklı yaklaşımlara sahip olabiliyorlar. Ülkeler yerel yaklaşımlarıyla bu yaklaşımları devredışı bırakabilir, bunlar genellikle dini normlarla çatışan geleneksel (veya kültürel) farkları gösterir.

Bu gibi farklılıklar çeşitli şekillerde çözülebilir. Eğer mezhebin bir mezhep lideri varsa, yanlış bir yaklaşıma sahip olduğunu gördüğü ülkeleri sosyal, siyasi ve belki de askeri yollarla doğru yaklaşıma getirmeye çalışabilir. Bu gibi talepler yerel ruhban sınıfından da gelebilir. Yaklaşım farklıkları zaman içerisinde bölünmelere sebep olabilir.

Oynanışa olan etkisini incelemek için gelin ilginç yaklaşımlardan birini inceleyelim: Boşanma. Boşanmada 4 farklı seçenek var: yasaklanmış, manevi olarak izin verilmiş ve izin verilmiş.

Bir mezhep boşanmayı tamamen yasakladığında, bir evlilik ancak ve ancak fesihle sona erebilir. Bu süreç boşanmadan farklıdır ve ilk baştaki evliliğin (ve bu evlilikten meydana gelenlerin) geçersiz olduğu kararıdır.

Monarşilerde evliliğin feshi çok ciddi sonuçlar yaratabilir. Örneğin hükümdarınız evliliğini feshedip başka biri ile evlendiyse (hele ki bir de çocukları varsa), – Mezhep Lideri de bunu kabul ediyorsa, ki etmeyebilir ve bunun çok ciddi sonuçları olur – bu durumda bir veraset krizi içerisine girersiniz. Feshedilen evlilikten doğmuş çocuklar gayrimeşru kabul edilse de, kişiliklerine ve ellerindeki kaynaklara göre bu kararı pek de olumlu karşılamayabilirler.

Manevi olarak izin verilen boşanmalarda boşanma süreci ruhban sınıfı (merkezi mezheplerde mezhep lideri tarafından) yönetilir. Sahip oldukları güce göre ruhban sınıfı birini boşamak için ciddi miktarlarda “bağış” talep edebilir.

Boşanmaya izin veriliyorsa, bu tamamen size kalmış bir durumdur. Herhangi bir sonucu olmaz, elbette hukuki olarak hakkınız olsa da boşanılan taraf bu durumdan memnun olmayabilir.

Yaklaşımlar karakterler arasındaki ilişkilerde rol oynar. Yukarıda gördüğünüz üzere Ortaçağda Katoliklik pek eğlenceli bir mezhep değil.

Özellikler
Bu zamana kadar tüm mezhepler tarafından ortak bir şekilde erişilebilen içeriklerden bahsettik. Özellikler ise genellikle spesifik dinler veya teolojik ilkelere has özellikleri ifade eder. Mezhepleri diğer mezheplerden farklılaştırır, oynanışlarını daha farklı hale getirir.

Özellik sayısının ilkeler ve yaklaşımlardan daha fazla olmasını planlıyoruz. Bunlar içerisinde Vaftiz, Yasalcılık, İnsan Kurbanı ve Pasifizm bulunuyor. Bu özelliklerin her biri oynanışı etkileyen özel bir mekaniğe sahip. İlkeler ve yaklaşımlar kadar etkili olmasalar da, görmezden gelinebilir tarzda da değiller. Minimum seviyede özellik karakter ilişkilerini, olayları ve nüfusların davranışını etkiler.

İnceleyebileceğimiz özelliklerden birisi Manastırcılık. Birçok Hristiyan ve Budist/Hindu mezhebinde bu özellik bulunur. Manastırcı ülkeler, topraklarında Manastırlar inşa ederler ve bu binalarda Rahipler/Keşişler bulunur. Bu binalar halkın okuryazarlığını arttırır, bazı teknolojilerin belirme şansını yükseltir. Ek olarak istenmeyen varisler ve yenilgiye uğratılan siyasi rakipler için güzel birer sürgün yeri görevi görürler.

Katolikliğin ritüelleri insanlar ve onların ilişkilerinde büyük söz sahibi olmuştur. Bu özellikler genellikle ruhban sınıfını güçlendiren çeşitli mekanikleri açar.

Reformasyon, Sapkınlık ve Bölünme
Daha önce Grey Eminence’te dinlerin ve kültürlerin statik olmadığını belirtmiştik. Şimdi mezheplerin zaman içerisinde nasıl değişebileceğinden bahsedelim.

Bir mezhebin değişmesini sağlayabilecek en önemli 2 özellik reformasyon ve sapkınlıktır. Her iki süreç de mezhebin belli özelliklerini değiştirme amacı taşır. Bunlar farklı ilkeler, yaklaşımlar veya yapısal özellikler olabilir. Bu iki sürecin sonucu çok farklıdır. Reformasyonlar başarılı olduğunda mezhep olduğu gibi kalır ancak değişim gösterir. Sapkınlıklarda ise ortaya tamamen yeni bir mezhep çıkar.

Reformasyon veya sapkınlığın başlayabileceği iki yol vardır: yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya. Yukarıdan aşağıya olduğunda, güç sahibi kişiler, hükümdarlar veya mezhep liderleri – veya direkt olarak oyuncu – bir reform hareketi başlatır. Örneğin Katolik bir Kral, evliliğini geçersiz saymadığı için Papa’dan rahatsız olup, boşanmaya izin verilen farklı bir mezhep başlatmaya çalışabilir. Birden fazla hükümdar veya ruhban sınıfının güçlü üyesi aynı amaç uğruna hareket ettiğinde, reformasyon yaşanması mümkün olabilir. Merkezi olmayan mezheplerde aynı olaylar bu sefer ülke çapında gerçekleşirler.

Değişimin kaynağı halk da olabilir, daha önce de bahsettiğimiz üzere kültürlerle mezhepler arasındaki anlaşmazlıklar farklı şekillerde sonuçlanabilirler. Kültür günahkar yaklaşımlarını geride bırakabilir veya tam tersi o davranışı benimseyerek bir sapkınlık başlatabilir. Diğer örneklerde karizmatik vaizler belirerek farklı yaklaşımları savunabilirler. Sapkınlıklar çeşitli fırsatların belirmesini sağlayabilir.

Dini bölünmelerin illa ki teolojik sebeplerden yaşanması gerekmez. Siyaset, farklı karakterlerin ilkeler, yaklaşımlar ve yapısal özelliklerde anlaşmazlıklar olmasa bile bölünmelere sebep olabilir. Bölünme yaşandığında karşı papalar olur. Sapkınlıklardan farklı olarak bölünmeler geri alınamazlar.

Modlanabilirlik
Diğer tüm oynanış mekaniklerimiz gibi, dinler ve mezhepler de tamamen modlanabilir. Yeni ilke, yaklaşım veya yapısal özellik eklemenin yanı sıra, sistematik değişiklikler de yapabilirsiniz. İşin arkaplanına baktığınızda dinlerle ilgili mekaniklerin hepsi aynı işleyişe sahiptir, bir mekaniği açarlar veya kapatırlar. Biraz kodlama yaparak siz de kendi mekaniklerinizi oluşturabilir, örneğin din üzerinden farklı birimler veya yönetim biçimlerine erişim sağlayabilirsiniz. Fantastik bir mod yapıyorsanız bu şekilde büyü mekaniği oluşturabilirsiniz. Çalışmalarınızı görmek için sabırsızlanıyoruz.