Crusader Kings II: Monks & Mystics, Crusader Kings II için bu zamana kadar çıkan diğer eklentilerden daha farklı bir öneme sahip. 2012 14 Şubat’ında çıkış yapan Crusader Kings II’ye bu süre zarfında çok sayıda eklenti çıktı ve geriye dönüp bakıldığında oyunun bu 5 senede hem bu eklentiler hem de bu eklentilerin yanında çıkan bedava yamalarla ilk çıkışından bambaşka bir yere geldiği görülüyor. Ancak Crusader Kings II’nin geliştirilmesinin sona ermesi yakın ve Monks & Mystics eklentisinin oyunculardan aldığı geridönüş bunun beklenenden daha mı yakın olacağı konusunda karar etkeni olabilir.

Crusader Kings II’nin 12. büyük eklentisi olan The Reaper’s Due öncesi yapılan bir açıklamada, The Reaper’s Due sonrası 2 DLC’nin daha planlarının ve konseptinin oluşturulduğu açıklanmıştı. Bu 2 eklentinin aldığı geridönüşe göre ise bir ihtimal 15. eklentinin çıkarılabileceği belirtilmişti. Paradox Development Studios’un aklındaki Crusader Kings II planının o yazının yazıldığı dönemle aynı olup olmadığı bilinmez ancak Monks & Mystics’in aldığı geridönüşün hem bu 15. eklentinin kaderi konusunda hem de bu 5 senelik serüvene Crusader Kings II’nin noktayı nasıl koyacağı hususunda ciddi önem sarfettiği kesin.

Crusader Kings II özel bir oyun, herkesin sevemeyebileceği, ancak seveninin ise tutkuyla yaklaşacağı güzellikte bir oyun. Bana kalırsa Crusader Kings II’ye bu güzelliği katan şey oyuncuya sunduğu limitsiz özgürlük ve bu özgürlük içerisinde neredeyse her zaman kaliteli bir oynanış sunması. Dilerseniz hırslı bir dük olarak oynayıp, Kralınızın diğer vassallarını etkiniz altına alarak Kralınızı devirmeye ve yeni Kral olmaya çalışabilirsiniz, dilerseniz daha entrikalı bir yol tercih edip Kralın kızıyla evlenir ve bahtsız varisin ‘bir av kazasına kurban gitmesi sonrası’ karınız aracılığıyla o tahtı ele geçirebilirsiniz. İşte Monks & Mystics de oyunun tam olarak bu yönüne odaklanmaya çalışan bir eklenti. Gelin Monks & Mystics’in oyuna ne katmaya çalıştığını ve bu çabasında ne kadar başarılı olup, nasıl bir sonuç ortaya çıkarttığını inceleyelim.

Monks & Mystics’in ana mekaniği tarikatlar, bu eklentiyle birlikte oyuna eklenen 5 tarikat türü mevcut: manastır tarikatları, hermetik tarikatı, Haşhaşiler, Satanistler ve gizli din kültleri. Bu incelemede bu tarikat türlerinin hepsini teker teker ele alacağız ama ondan önce bahsedilmesi gereken bir şey var. Crusader Kings II tarihselliği ve imparatorlukların, hanedanların yükselişlerini ve çöküşlerini birçok strateji oyunundan daha gerçekçi yansıtabilmesiyle ünlü bir oyun olsa da, The Reaper’s Due eklentisiyle birlikte oyunun gerçekçiliğine direkt olarak etki edebilecek bazı içerikler eklenmeye başlandı. Bu içerikler arasında gelişmiş Aztek uygarlığının Atlas Okyanusunu geçip Avrupa kıtasına çıkartma yapması senaryosunu konu alan ve açık ara en sevilmeyen eklenti olan Sunset Invasion’u dahil etmiyorum çünkü o eklenti direkt olarak fantastik bir senaryo üzerine odaklanan bir eklenti. The Reaper’s Due’da ise aslen oldukça tarihi ve gerçekçi unsurlarla beraber bu şekilde bir doğaüstü ve gerçekçilik dışı içerik eklendi: Ölümsüzlük.

Crusader Kings II’de daha önceleri de bu tür doğaüstü, fantastik hususlarla karşılaşılabiliyordu örneğin Cehennem Kapısı eventi alıp bu kapıyı taşlarla kapatmaya çalışabiliyordunuz ancak The Reaper’s Due ve onla birlikte gelen ölümsüzlük mekaniği belki de bu hususların oynanış üzerinde etkili olduğu ilk örnek oldu. Monks & Mystics bunun bir adım daha ötesine giderek oyunculara ‘fantastik’ bazı güçler sunuyor. Bu fantastik güçler Monks & Mystics ile oyuna eklenen Satanist tarikatlarında mevcut, örneğin bir Satanist tarikatında belli bir seviyeye geldikten sonra başka karakterlere kara büyü yapıp onları hasta edebiliyor ve hatta ölmelerine dahi sebep olabiliyorsunuz. Bu durum oyunun tarihselliğini ve gerçekçiliğini seven birçok kişi için güzel olmayabilecek bir durum ancak neyse ki oyun ayarlarından ölümsüzlük gibi bu özel güçler de kapatılabiliyor. Tabi bu güçler kapatıldıktan sonra Satanist olmanın ne anlamı kalıyor? O da ayrı bir soru işareti.

Monks & Mystics ile bir oyun açtığımda ilk girdiğim tarikat Hermetik tarikatıydı. Çünkü diğer tarikatların birçoğu spesifik şartlar ararken, Hermetik tarikatına neredeyse herkes katılabiliyor. Oyunda Satanist tarikatına girmek için 7 günah özelliğinden birini taşıyor olmanız gerekiyor. Manastır tarikatlarına serbestçe katılabiliyorsunuz ancak bu tarikatlar örneğin bir Tengrist veya bir Müslüman ülkede bulunmuyor. Haşhaşilere katılabilmek için Şii bir karakter olmanız gerekiyor ve oyunun özellikle erken tarihlerinde güçlü bir Şii karakter olmak zor olabiliyor.

Hermetik tarikatı genel hatlarıyla bilime, öğretime, araştırmaya önem veren bir tarikat ve tarikattaki çalışmalarınız da bu doğrultuda ilerliyor. Laboratuvar kuruyorsunuz, gözlemevleri inşaat edebiliyorsunuz. İlk başlarda çok yüksek bir learning’e sahip olmasanız bile bu tarikat doğrultusunda gelen eventler ve yaptığınız işler doğrultusunda gayet yüksek bir learning seviyesi elde etmeniz mümkün. Diğer tarikatlarda da olduğu üzere bu tarikata da girdiğinizde belli başlı özel decisionlar aktif oluyor. Hermetik tarikatının bir üyesi olarak 3 farklı seçenekten birini seçip deneylerinizde kullanmak üzere çeşitli malzemeler toplayabiliyorsunuz. Diğer tarikat üyeleriyle münazaralara girerek bilgeliğinizi yarıştırabiliyor ve nihayetinde Magnum Opus’u yazabiliyorsunuz. Peki bu tarikat sadece iyi şeylere mi sebep oluyor? Hayır. Hermetik tarikatı doğrultusunda kendinizi bilime ve araştırmaya adamanız çoğu zaman Ortaçağdaki dini makamların hoşuna gitmeyen hareketler yapmanızla sonuçlanıyor ve ülke içerisinde bir sapkın olarak tanınabiliyor, düşük piety’e sahip oluyorsunuz.

Hermetik tarikatının zayıf yanı, oyun içi herhangi bir durumda işinize yarayabilecek hiçbir silah sunmaması. Öte yandan decisionlar aracılığıyla bol miktarda malzeme topluyorsunuz ancak bu malzemelerin kullanılacağı bir mekanik oyun içerisinde göze çarpmıyor. Bu malzemeler dahil artık sahip olduğunuz eşyalara yine Monks & Mystics ile oyuna eklenen envanter sistemiyle erişebiliyorsunuz. Hermetik tarikatı üyelerince toplanan malzemelerden farklı olarak, sahip olduğunuz kılıç, taç vb. objeler size çeşitli bonuslar sağlayabiliyor. Örneğin çok pahalı bir taca sahip olduğunuzda aylık prestij artışında yükseliş gözlemleyebiliyorsunuz, öte yandan sahip olduğunuz bir hançer, tüm vali vasallarınızla olan ilişkinizi ufak da olsa arttırabiliyor.

Hermetik tarikatı sahip oldukları tarikat güçleri konusunda çok zayıf, çocuğunuzun geleceğini okumaya çalışabiliyorsunuz. Kendi geleceğinizi okumaya çalışabiliyorsunuz ancak bu gelecek okuma denemeleri oldukça riskli ve ödüllendirici değil. Politik açıdan en ödüllendirici ve stratejik güçlere sahip tarikat Satanist tarikatı. Bu tarikatta üst düzey bir konuma geldiğinizde – ki emin olun gelmek zor değil – normalde zindandayken öldürmenizin sıkıntılı sonuçlara sebep olacağı karakterleri rahatlıkla Şeytan’a kurban edebiliyorsunuz ve ilginçtir kimse bir şey demiyor. Kendi yaralarınızı yenileyebiliyor ve hatta eksik uzuvlarınızı dahi yeniden çıkartabiliyorsunuz. Bir başka karaktere kara büyü yapıp hasta olmalarını ve hatta ölmelerini sağlayabiliyor, son olarak çocuklarınızın hayat gücünü emerek yaşamınızı uzatabiliyorsunuz.

Öte yandan Satanist tarikatındayken tarikat güçlerinizi sık kullanmanız durumunda insanlar sizden şüphelenmeye başlıyor ve bir raddeden sonra ülke içerisinde Satanist olduğu bilinen bir karakter oluyorsunuz ve tüm diğer karakterlerle ilişkiniz ciddi bir şekilde azalıyor. Her ne kadar büyük risk ve yakalanılırsa büyük tehlike gibi görünse de yeterli değil. Monks & Mystics eklentisinden sonra çıkacak olan 2.7.1 yamasıyla birlikte Satanist olduğu bilinen karakterlere kendi dininden karakterlerin dahi Holy War açabilmesi ve Şeytan Avcıları eventi gelmesi gibi çeşitli dengeleyici unsurlar ekleneceği söyleniyor ancak bunlar yeterli olacak mı birlikte göreceğiz.

Oyunda Müslüman karakterlerin katılabileceği en ilgi çekici tarikat Haşhaşiler, ancak bu tarikata katılınabilmesi için Şii olmak gerekiyor. Haşhaşi tarikatında ilerledikçe belli kişileri ‘korkutarak’ onlardan favor kazanabiliyorsunuz. Tarikattan borç para alabiliyor, haşhaş kullanarak sağlığınız pahasına bazı yeteneklerinizi geliştirebiliyorsunuz. İleri seviyelerde diğer karakterleri öldürmeye çalışabiliyorsunuz. Oyundaki belki de en sıkıcı tarikatlar Manastır tarikatları. Katolikler için Benediktin ve Dominikan tarikatları bulunuyor ve bu tarikatların herhangi bir ‘gücü’ bulunmuyor. 2.7.1 yamasıyla birlikte ekleneceği söylenen içeriklerden biri de bu manastır tarikatlarına özel güçler.

Tüm tarikatlar içerisinde belki de en büyük potansiyale sahip olup, oyunda en kötü yansıtılmış (veya yansıtılamamış) olanı gizli din kültleri adı verilen tarikatlar. Monks & Mystics ile birlikte farklı bir dinin yaygın olduğu toprakta veya ülkede bir başka dinin mensubuysanız artık ‘yalandan’ din değiştirebiliyorsunuz. Bu demek oluyor ki bir Katolik ülkede gizli Müslüman olmanız mümkün. Bu şekilde din değiştirdikten sonra bir miktar prestij karşılığı o ülkede faaliyet gösteren gizli Müslüman tarikatını kurabiliyorsunuz. Ancak bu tarikat oynanış unsuru açısından oyuncuya pek bir şey sunmuyor. Tarikatınıza binbir uğraş davet edip dahil ettiğiniz karakterler bir başka karakteri davet etmeye tenezzül göstermiyorlar. Bu tarikatlarda belli bir etkiye ulaştıktan sonra asıl dininizi ortaya çıkarabiliyorsunuz ve sizin tarikatınıza üye olan her karakterde o gizli olan din, asıl din haline dönüşüyor. Bu konseptin biraz daha üstüne gidilebilse çok daha ilgi çekici hususlar ortaya çıkabilirdi, ancak önemli bir fırsat atlanmış gibi görünüyor.

Tarikat mekaniğinin sıkıntısı oyun içerisinde oluşturduğu paradokstan kaynaklanıyor. Eğer tarikat mekaniği oynanışa son derece olumlu etki eden, önemli bir mekanik olsaydı bu sefer tüm oyuncuların her karakterlerinde bir tarikat seçip o tarikatın güçlerinden faydalanarak ilerlemeleri gerekirdi ve bu da esasen olumlu bir sonuç doğurmazdı çünkü yine ‘her karakterin tarikat üyesi olması’ gibi gerçekçilikten uzak ve daha da önemlisi oynanış açısından ‘yorucu’ bir unsur olarak önplana çıkardı. Öte yandan tarikat mekaniğinin tamamen keyfe dayalı olması yine tüm bu mekaniğin gerekliliğini sorgulatıyor. Tüm oyunununuzu 1 kere dahi tarikata katılmadan aynı şekilde oynayabiliyorsanız ve bu esnada başınıza tarikatlarla alakalı hiçbir olay gelmiyorsa, bu mekanik neden var? diye düşünmeniz gayet doğal.

Tarikat mekaniği düşünce olarak güzel ve dönemin yapısı ele alındığında gerekli olsa da, oyunda dengeli bir şekilde derinlemesine ele alınamamış gibi görünüyor. Monks & Mystics ile oyuna eklenen diğer unsurlar arasında konsey üyelerine verilebilecek 4. görev seçeneği özelliği bulunuyor. Bu özellikle birlikte artık bir konsey üyesine görev vermeyi unutmanızın imkanı minimize edilmiş oluyor çünkü siz görev vermeseniz bile o konsey üyesi bu 4. seçenekteki görevi yerine getiriyor oluyor. Tabi ki hala hiçbir görevi yapmama olasılığı var ancak bu durum için de oyuna yeni bir bildirim eklenmiş. Oyunda belki de en çok ihtiyaç duyulan özelliklerden birisi olarak aynı savaşta bulunulan müttefik ordulara kendi ordunuzdan birine bağlanmaları için emir verme mekaniği Monks & Mystics ile eklenmiş, ancak bu mekanikte de oyuna çok fazla etki etmese de bug olduğunu gözlemledim, yapayzeka sürekli olarak orduya bağlayıp ardından iptal ediyor.

Aynı zamanda eklentinin tanıtım geliştirici günlüklerinde paylaşılan bir görselde Gnostik tarikatının sembolü göze çarpıyor ancak oyunda bu şekilde bir tarikat bulunmuyor. Bu da ilk başta daha çok tarikatın planlandığı ancak sonraları çeşitli sebeplerden tarikat sayılarının azaltıldığı olasılığını ortaya çıkarıyor. Belki de eklentinin kendisinde bulunan içerik sayısının zayıf olmasından dolayı Monks & Mystics beraberinde Content Pack’iyle birlikte satılıyor dolayısıyla eklentiyi aldığınızda Norman, İngiliz ve Cermen karakterler için özel bir portre setine sahip oluyorsunuz. Bu portre seti genel olarak kaliteli olsa da, özellikle Cermen kadın karakterlerin yüz modellerinde varyasyon eksikliği göze çarpıyor.

Monks & Mystics genel olarak arkasındaki düşünce yeterli kalitede de olsa beklentilerin altında kalmış durumda. Paradox, Monks & Mystics soru cevap seansında bu eklenti sonrası çıkacak olan eklentiye dair planlarını bir sonraki geliştirici günlüğünde açıklayacağını duyurmasına rağmen, eklentinin çıkışıyla birlikte oyuncuların verdikleri tepkilerden ötürü henüz bir sonraki eklentiden bahsetmek için cesaretini toplayabilmiş değil. Normal şartlarda eklenti sonrası çıkan yamalar eklenti değişikliklerinden kaynaklanan bazı hataları gidermek, ufak denge değişikliklerinde bulunmak gibi şeyler içerirken, Monks & Mystics sonrası çıkacak olan 2.7.1 yamasının deyim yerindeyse ‘eklentiyi tamamlaması’ bekleniyor.

Yazar: Ali Alper Duman

Yayın Direktörü @ Strategyturk