Crusader Kings III geliştirici günlüklerinde bu yazıda Roads to Power’daki vali mekaniği tanıtılıyor.

Valiler İdari yönetim biçimine sahip ülkelerin ana yapıtaşıdır. Valileri rahatlıkla inceleyebilmeniz için İdari yönetim biçimine özel yeni bir arayüz oluşturduk. Bu arayüz aracılığıyla farklı valileri inceleyebilir, işlerinde ne kadar iyi olduklarını görebilir, hangi soylu aileye mensup olduğunu görebilir, hangi themeleri yönettiğinizi ve hangilerini yönetebileceğinizi inceleyebilirsiniz. Vasal olarak imparatorunuza karşı girişebileceğiniz bazı eylemlere dair kısayollara bu arayüz aracılığıyla erişebileceksiniz.

Topraksız bir soylunun öncelikli amacı vali olarak atanmaktır. Valiler İdari yönetim biçimlerinde ülkelerin iyi gidip gitmediği konusunda en önemli faktörlerden birini oluştururlar, bu da İmparator için büyük önem teşkil ettikleri anlamına gelir.

İdari yönetim biçimlerinde aile unvanlarının yanı sıra bir düklük veya krallık kontrol eden vasallar vali olurlar. Bir karakter ilk kez vali olduğunda Vali özelliği edinir. İlk başlarda bu özellik karaktere çok bir şey kazandırmaz fakat vali olarak tecrübeler edindikçe bu özelliğin seviye yükselmesini sağlayabilir, özellikle Nüfuz elde etme konusunda ciddi bonuslar elde edebilirsiniz. Vali özelliğinin kademesi bir valinin ne kadar tecrübeli olduğunu yansıtır, bu özellik siz valilik görevlerini yerine getirdikçe güçlenir ve imparatorluğa karşı hizmetleriniz için bir ödül niteliği taşır.

Diğer yönetim biçimlerindeki vasallardan farklı olarak, İdari yönetim biçimlerinde valiler genellikle tek bir bölgenin valisi olurlar. Bu limitin iki ana sebebi vardır.

Birincisi, gerçekçilik ve mantık. Eğer bir bölgenin valisi olarak atandıysanız, aynı zamanda bir başka bölgeye vali olarak atanmazsınız. Eğer böyle bir durum gerçekleşirse, daha önce vali olduğunuz yerden tayininiz çıktığı anlamına gelirdi ve daha önce valiliğini yaptığınız yere yeni bir vali atanırdı.

İkinci olarak, İdari yönetim biçiminde aile üyelerinizin de ön planda olmasını istiyoruz. Kendinize bir valilik elde ettikten sonra, aile üyelerinizi belli bir konuma getirmek için çabalamalısınız. Aile üyelerinizin önemli makamlarda yer alması aile olarak nüfuzunuzu arttırmanızı sağlar. Bununla birlikte nüfuz yatırımlarında bir limit vardır, adaylarınızı ön plana çıkartmak için daha fazla nüfuz harcadıkça, daha güçlü bir aileye sahip olacaksınız.

Bir diğer kısıtlama ise, potansiyel valilerin yetişkin olmalarının gerekmesi. Vali olmak babadan bir unvan elde etmekten ziyade iş yerinizde belli bir görev elde etmeye benziyor. Eğer yetişkinliğe erişmiş bir çocuğa sahip değilseniz, karakterinizin ölmesi durumunda topraksız bir soylu olarak oynamaya başlarsınız.

Atamalı Veraset

İdari yönetim biçimlerinde Atama adı verilen yeni bir veraset sistemi vardır. Basitçe özetlemek gerekirse, makam için müsait tüm karakterlerin bir aday skoru bulunur. Bazı karakterler veraset listesine ilk başta kendilerine yer bulmayabilir, ülkedeki başka bir karakter tarafından yatırım yapılmasıyla bu listeye eklenebilirler.

İdari yönetim biçimi genellikle Bizans üzerinden kurgulandığı için, bu veraset biçiminin 2 farklı türüne sahibiz: Vali Atamaları ve İmparator Kabulü. Bunların arasındaki ana fark aday skorunun daha farklı bir şekiled belirlenmesi ve çocukların sadece İmparator Kabulünde geçerli bir aday olarak görülmesi. Bu durum çocukların vali olamadıkları, ancak İmparator tarafından kabul edilebilecekleri anlamına geliyor. Yazının geri kalanında vali atamalarına değineceğiz zira oyunda genellikle sistemin bu kısmıyla muhatap olacaksınız.

CK2 oynamış olanlar, Viceroyalty sistemini hatırlayacaktır. Viceroyaltylerde unvan verilen karakter öldükçe sürekli bir şekilde tekrar tekrar unvan vermek gibi bir problem vardı. CK3’te böyle bir durumun yaşanmaması için Atama adı verilen yeni bir veraset yasası mevcut. Bu yeni veraset yasası vasal kontrolünü kolaylaştırıyor ve vasalların atama alabilmek için kendilerini gösterebilmelerine olanak tanıyor. Bu durum özellikle topraksız karakterle oynarken vali atanmak için beklemek dışında yapabileceğiniz farklı şeyler olduğu anlamına geliyor.

Bununla beraber, İmparator da bu noktada kendi siyasetini yürütebiliyor. Ülkenin ana süzereni olarak bazı ek etkileşimlerin yanı sıra, Valiler ve Soylu Ailelerin hane reisleriyle etkileşimde bulunabiliyor.

Varsayılan haliyle, Valinin müsait tüm aile üyeleri valiliklerin veraset listesinde kendilerine yer buluyorlar. Listedeki karakterlerin veraset skoru becerileri, mevcut valiyle olan ilişkileri, Malikane geliştirmeleri ve diğer faktörlere bağlı belirleniyor.

İşlerin ilginçleştiği kısım, diğer valilerin, topraksız soyluların ve imparatorun Nüfuz harcayarak diğer karakterleri ön plana çıkarabilmesi. Bu yatırımlar karakter bazlı ve unvan bazlı gerçekleştiriliyorlar ve halihazırda listede yer almayan karakterlere yatırımda bulunarak onları ön plana çıkarabiliyorsunuz.

Buna karşın, bir yatırım limitimiz de var ve bu limit öncelikli olarak hanenizin Güçlü Aile skoruna göre belirleniyor. Bu durum, bir karakteri ön plana çıkartmak için belli miktarda Nüfuz harcayabileceğiniz anlamına geliyor ve harcayabileceğiniz Nüfuz, ailenizin gücü doğrultusunda şekilleniyor. Diyelim ki limite eriştiniz ve karakteriniz hala 1. sırada değil, ne yapacaksınız? Bu durumda diğer Valileri ve Soylu Ailelerin liderlerini desteklediğiniz karakteri desteklemeye ikna etmeniz gerekecek, gerekirse tatlı dille, gerekirse rüşvetle, gerekirse zor kullanarak.

Karakterin bir unvanı elde etmesi için yatırımda bulunmak onların veraset listesinde yer almasını ve bir skor elde etmelerini sağlayacak. Sadece kendinizi veya aile üyelerinizi diğer valiliklerde veraset listesine eklemekle kalmayıp, Nüfuz harcamak suretiyle adayınızın 1. sıraya gelmesi için rekabete girişebileceksiniz. Adayınız 1. sıraya geldikten sonra ise geriye kalan tek şey küçük bir av kazası…

Elbette bu klasikleşmiş bir hamle, gerçek Bizanslılar av kazası yerine daha siyasi bir hamle yaparak mevcut valiyi istifaya zorlayabilir, valiye çamur atarak itibarlarını yerle bir edebilir ve kendi adayının vali atanmasını sağlayabilir.

Bir karakter normal şartlarda tek bir valiliğe sahip olur ve 2. bir valilik unvanı elde edemez. Buna rağmen 2. bir valilik elde etmenin çeşitli yolları da mevcuttur fakat bu yollar genellikle istisnai yollardır. Normal oynanışta kendi aile üyelerinizi kullanarak valilikler elde etmelerini sağlayıp, aile nüfuzunuzu arttırarak ailenizin gücünü pekiştireceksiniz. Elbette bunu yapan tek aile sizin aileniz olmayacak, ülkedeki diğer soylu aileler de aynı şekilde kendi nüfuzlarını ve konumlarını güçlendirmeye, valilikler elde etmeye çalışacaklar.

Karakterlerin 2. valilik limitini egale etmesinin yollarından birisi İhtiva Etme planıdır. Bu plan Valilerin ellerindeki tüm kozları kullanarak komşu valiliklerden birini elde etmesini sağlar. Buna rağmen, 2 valilik tek bir valiye sahip olsa da, valilikler kendi verasetlerine sahip olmaya devam ederler.

Karakterlere yatırım yapmak Nüfuzunuzu kullanabileceğiniz faktörlerin başında geliyor. Aile üyelerinizi çeşitli konumlara getirmenin birden fazla yolu var, tek yapmanız gereken kartlarınızı doğru oynamak.

Vali Verimliliği

Tüm valiler Vali Verimliliği adı verilen bir sisteme tabidir. Bunu basitçe işlerinde ne kadar iyi oldukları şeklinde görebilirsiniz. -50 ila +50 arasında değişen bu skala, valilerin yönettiği topraklar üzerinde etkiler yaratır. Örneğin vali -%25 verimliliğe sahipse, valinin yönettiği topraklar %25 daha az vergi ve %25 daha az milis sağlar.

Valinin verimliliği genel becerilerine bağlıdır. Belli bir beceri seviyesinin üstünde olmaları durumunda verimlilik oranları artar. Bu da becerikli valilerin daha verimli olacakları anlamına gelir.

Karakterlerin eğitimleri ve tecrübeleri de vali olarak verimliliklerinde rol sahibidir. Valilik verimliliğini etkileyen unsurlar kabaca şu şekildedir:

• Beceriler
• Valilik özelliğinin kademesi
• 4. veya 5. seviye eğitime sahip olmak
• Malikane geliştirmeleri
• Valiliğinin yönetim biçimi
• Hadım olmak
• Akılhocası planı

İdari yönetim biçimlerinde karakterlerin verimliliğini karakter arayüzünde gösteriyoruz (vali olsalar da olmasalar da). Böylelikle mevcut valilerin verimliliğini görebiliyor, kimi vali olarak atamak isteyebileceğinize dair bilgiler edinebiliyorsunuz.

Özellikle İdari yönetim biçiminde İmparatorsanız, bu şekilde kimi Vali atayacağınıza karar verebilirsiniz. Soylu Ailelerin hane reisleri için ise hangi aile üyelerinin görevlerini yerine getirebileceği konusunda oldukça faydalıdır.

Valilik Görevleri

Yukarıda bahsettiğimiz üzere, vali olarak görevinizi yerine getirdiğinizde valilik özelliğinde ilerleme katediyorsunuz. Bunu yapmanızın birkaç yolu var, birincisi valisi olduğunuz bölgelerde binalar inşa etmek. Herhangi bir bina inşaatı tamamlandığında özellik tecrübesi ve bir miktar Nüfuz kazanacaksınız.

Valilik özelliğini geliştirmenin ana yollarından birisi “valilik meseleleri” ile ilgilenmektir. Bu meseleler harita üzerinde belirirler ve çözmeniz gereken çeşitli sorunları ele alırlar. Örneğin bir yerde haydut grubu bölge halkına zarar veriyor olabilir, belki köylüler lanetlendiklerini düşünüyor olabilir, çeşitli şekillerde bu meseleleri ele alabilirsiniz.

Valilik meselelerinin birçoğu çözüme kavuşturduğunuz çeşitli sorunlar şeklinde baş gösterebilir fakat bunların hepsi illa ki bir sorun olmak değildir, bazıları doğru zamanda doğru yerde olmakla faydalanabileceğiniz birer fırsat niteliği taşırlar. Örneğin valiliğiniz dahilinde tarım arazisi baronluklar varsa, hasat bolluğu yaşanması durumunda bu fazlalığı ne yapacağınıza karar vermeniz gerekebilir. Belki halkı ön planda tutan bir vali olarak gelişmişlik elde edip valilik özelliğinizi güçlendirebilirsiniz, veya fazlalığı rahiplere verip dindarlık elde edebilirsiniz. İsterseniz satıp elde edilen altına el koyabilirsiniz ancak bu durum valilik özelliğinizin azalmasına sebep olur.

Yukarıdaki olay penceresinde farklı bir renklendirme dikkatinizi çekebilir. Tüm olay başlıklarına renkler ekleyerek ikonlarıyla daha uyum içerisinde görünmesini sağladık.

Eğer mesele, başkent dışındaki bir toprakta meydana gelirse çözüme kavuşturmak için oraya seyahat etmeniz gerekir. Meselenin olduğu yere vardığınızda genellikle bir beceri meydan okumasını aşmanız gerekir, başarılı olursanız önünüzdeki meseleyi nasıl çözüme kavuşturacağınıza dair çeşitli seçeneklerle karşılaşırsınız. Karşılaşacağınız seçenek sayısı genellikle valilik özelliğinizin seviyesine bağlıdır, daha tecrübeli olmanız daha çok seçeneği gözönünde bulundurabilmenizi sağlar. Her seçeneğin ödülü farklıdır ve attığınız adımlara göre farklı derecelerde valilik tecrübesi elde edersiniz.

Birkaç yılda bir farklı bir valilik meselesi ile karşılaşırsınız. Çok sık karşılamşmayacaksınız fakat belli aralıklarla ilgilenebileceğiniz içerikleri oluşturacaklar. Karşılaştığınız meseleler yönettiğiniz topraklarla ve bu toprakları nasıl yönettiğinizle ilişkili olacak.

Yönetim Türü

Her valiliğin farklı bir yönetim türü vardır. Bunlar Bizans İmparatorluğu’nun eyaletlerinden ilham alınarak tasarlanmıştır. 6 farklı yönetim türünün her biri vergi bonusu, yeni savaş sebepleri, meşruiyet vb. farklı bonuslar sağlar.

Dengeli

Dengeli yönetim, varsayılan yönetim türüdür, herkes tarafından tercih edilebilir ve herhangi bir eksisi yoktur. Valiler daha hızlı valilik tecrübesi elde ederler.

Sivil

Sivil yönetim bölgenin ekonomisine ve gelişmişliğine odaklanır. Bu yönetim türünde valiler idare yetenekleri doğrultusunda verimlilik bonusu elde ederler. Sivil yönetim türünde askeri kapasite zayıflar.

Askeri

Sivil yönetim türünün tam zıttı olarak askeri yönetim türü orduya odaklanır. Vali, sahip olduğu askeri beceri doğrultusunda verimlilik bonusu elde eder. Askeri yönetim türünde ekonomik verim zayıflar.

Cephe

Şimdi işler ilginçleşmeye başlıyor, cephe yönetim türü sadece sınırda bulunan eyaletlerde kullanılabilir ve valiye ciddi savunma bonusları sağlar. Aynı zamanda vasal Düklük Genişlemesi adı verilen yeni bir savaş sebebine erişebilir. Bu savaş sebebi sayesinde vasal, imparator savaşa girmeksizin ülkenin büyümesini sağlayabilir.

İmparatorluk

Bizans İmparatorluğunda bazı eyaletler diğerlerinden daha yukarıda görülürdü, bazı eyaletler daha prestijliydi ve diğer eyaletlere nazaran daha değerlilerdi. İmparatorluk yönetim türüne sahip eyaletler valiye prestij ve nüfuz sağlıyor. İmparatorlukta sadece tek bir eyalet İmparatorluk yönetim türüne sahip olabilir.

Denizcilik

Deniz savaşları veya mürettebat gibi mekanikler düşünmeden evvel hemen uyarıyı geçelim: Bu güncellemede herhangi bir denizcilik mekaniği yer almıyor.

Denizcilik yönetim türüne sahip eyaletler, sivil ile cephe eyaletleri ile arasında bir konumda yer alıyor. Bir miktar gelişmişlik artışı (deniz ticareti vb.) ile çeşitli askeri bonuslar sağlıyor. Vali “Denizcilik Düklük Genişlemesi” savaş sebebine erişebiliyor, çıkartma yapma maliyeti azalıyor ve Akdeniz’deki diğer kıyı bölgelerine çıkartma yapmak daha kolaylaşıyor. Tabii ki sadece kıyı eyaletlerinde bu türü seçebiliyorsunuz.

İmparator herhangi bir maliyet olmaksızın bu türleri değiştirebiliyor. Valiler Nüfuz harcayarak yönettikleri valiliğin yönetim türünü değiştirme talebinde bulunabiliyor. Eğer imparatorunuz bu talebi yerine getiriyorsa istediğiniz gibi yönetim türünü değiştirebilirsiniz. Eğer imparator üzerinde koz sahibiyseniz bunu kullanabileceğiniz 2 yol var: birincisi imparatora normalde kabul etmeyeceği yönetim türünü kabul ettirmek, ikincisi ise bu eylemin Nüfuz maliyetini ortadan kaldırmak.