USGamer sitesinde Henrik Fahraeus ile Crusader Kings 3’e dair bir söyleşi kaleme alındı.  T. J. Hafer tarafından yapılan söyleşinin İngilizce metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Paradox’un meşhur ortaçağ hükümdar simulatörü Crusader Kings 2’nin varisi Crusader Kings 3 geçtiğimiz haftasonu PDXCON’da duyuruldu. Alt hanelerden dinamik dinlere CK3 çok sayıda yenilik barındırıyor.

7 yıl boyunca aktif bir biçimde eklentiler almış ve içerikler edinmiş bir oyuna ardıl oyun çıkartmak kesinlikle zor bir iş. Paradox her şeyi CK3’e taşımasının mümkün olmadığının bilincinde bir şekilde CK2’deki en iyi, en sevilen mekaniklere odaklanıp bu alanlara ekstra bir derinlik eklemeyi amaçlamış. Geçtiğimiz günlerde Oyun Direktörü Henrik Fahraeus ile ne değişti/ne değişmedi konuşma fırsatı edindik. Aşağıda bu söyleşinin 12 maddesini inceleyebilirsiniz.

1. Tüccar Cumhuriyetleri ve Göçebeler oyunun çıkışında yok.

Henrik Fahraeus: CK2’ya dair önemli bir nokta, oyunu geliştirmemiz esnasında yıllar boyunca yeni şeyler öğrenmiş olmamız. Bazı mekanikler oldukça güzel bir sonuç verdi, gurur duyduk, sevildiler – bu konuda örneğin Pagan mekanikleri, Hristiyan içeriklerindan bahsedebilirim. Elbette bunda oyuncularımızın biraz daha batıya yakın olmasının da payı olabilir, ne zaman Hindistan veya Çin’e odaklansak yaptığımız işlerin aynı popularitede olmadığını gördük.

Bu kapsamda oyun çıktığında göçebelerle oynanamayacağını söyleyebilirim. Elbette çıkacak olan oyun CK2’nin çıkış halinden çok daha büyük ve kapsamlı olacak, ancak burada içerik genişliğinden ziyade içerik derinliğine odaklanmayı tercih ettik. Oyunun ana mekaniklerini geliştirip, bu sevilen alanlara odaklanmak istedik. Bu kapsamda yaptığımız iş tutmamış şeyleri ele almaktansa, zaten sevilen unsurları ele alıp onları geliştirmeye yönelikti.
Göçebelerin yanı sıra Crusader Kings II’ye The Republic eklentisiyle eklenen tüccar cumhuriyetleri de CK3’ün çıkışında bulunmayacak. Henrik Fahraeus tüccar cumhuriyetlerinin oldukça popüler olduğunu, ancak bambaşka bir oynanış katmanı içermesi sebebiyle oyunun geri kalan feodal içerikleriyle yeterli etkileşime sahip olmadığını söylüyor.

Crusader Kings 2’nin eklentisiz versiyonundan farklı olarak CK3’te tüm feodal lordlar, kabileler ve klanlar dinleri farketmeksizin oynanabilecek (kısaca cumhuriyetler ve teokrasiler hariç herkes) Haritada yer alan Macarlar ve Kumanlar gibi göçebe ülkelerle de oynayabileceksiniz ancak kendilerine has göçebe mekanikleri olmayacak, bunun yerine kabile mekaniklerini kullanacaklar.

Görünen o ki Paradox’un tekrar “Müslüman eklentisi”, “Pagan eklentisi” çıkartmaya niyeti yok, Henrik Fahraeus bunu “çıkarttığımız eklentilerde daha önce yaptıklarımızın üstünden geçmeyeceğiz, en azından öyle olmasını umuyoruz” şeklinde dile getiriyor.

2. Harita Crusader Kings 2’nin haritasından 4 kat daha büyük.

Crusader Kings 2’de haritadaki en küçük birimler kontluklar. Bu kontlukların içerisinde çeşitli baronluklar yer alıyor. Crusader Kings III’de haritada baronlukları da görebiliyor, buralara asker gönderebiliyorsunuz.

Henrik Fahraeus: Kısaca haritadaki kontluk sayısı aynı ancak holding sayısı eskisine nazaran daha az. Kontluk başına ortalama 3 holdinge sahibiz, elbette Byzantium veya Ile-de-France gibi yerlerde bu rakam daha yüksek. Bazı zengin kontluklarda en az 6 holding bulunuyor.
Bazı holdingler oyunun başında boş, buralara kale, şehir veya tapınak inşa edebiliyorsunuz. Ancak boş holdinglerin bile bir sahibi var dolayısıyla Europa Universalis veya Imperator: Rome’daki gibi kolonileştirilmemiş topraklar şeklinde değiller.

Genel olarak bakıldığında harita Crusader Kings 2’nin 4 katı büyüklüğünde. İrlanda’dan Hindistan’a kadar uzanıyor, haritada Tibet ve Moğolistan da var ancak Çin yok. Güneyde Batı Afrika’nın Altın Kıyısına kadar erişiyor.

3. Viking hayranları için 867 başlangıç tarihi olacak.

1066 oyunun ana başlangıç tarihi olmaya devam ediyor ve oyun 1453 tarihinde sona eriyor. Dilerseniz 1453’ten sonra da oynayabilmek için oyun ayarlarında değişiklik yapabiliyorsunuz. Crusader Kings 2’ye Old Gods eklentisiyle eklenen 867 başlangıç tarihi CK3’te de oynanabilir olacak, ancak Charlamagne eklentisinin başlangıç tarihi olan 769 için bu durum geçerli değil. Paradox aynı zamanda çok ileri başlangıç tarihlerine de sıcak bakmıyor.

Henrik Fahraeus: Başka hangi başlangıç tarihlerini ekleyebiliriz diye arayış içerisindeyiz. Daha ileride kalan başlangıç tarihlerini eklemek istemiyoruz çünkü oyuncuya daha az oyun süresi sunuyorlar ve popüler değiller.
CK2’den farklı olarak 1066 sonrası spesifik tarih seçme imkanınız olmayacak.

4. Baron olarak oynayamayacaksınız ancak isterseniz Cadı olabilirsiniz.

Crusader Kings hayranları uzun bir süredir deniz kenarı bir kalenin basit bir lordu olarak oynama peşindeydi, görünen o ki Paradox bunun eğlenceli bir fikir olduğuna ikna olmuş değil.

Henrik Fahraeus: Bu baronlara veya valilere çok fazla dikkatinizi vermeniz gerekmeyecek. Oyunda onların etkilerini azaltmaya çalıştık çünkü CK2’de oldukça can sıkıcı olabiliyorlar. Örneğin tüm tapınak holdingleriniz artık başrahibin kontrolünde. Bunlar bir bakıma kilisenin sahibi olduğu topraklar. Başrahibiniz ülkeniz için oldukça önemli bir isim ve kimi zaman onla da zıt düştüğünüzü göreceksiniz.

Küçük baronlukları almak için her zaman geçerli sebebiniz var ancak eğer istediğiniz toprak kilise ise yaptığınız bu hareket çok hoş karşılanmayabilir. Öte yandan baronluk almanın herhangi bir negatif etkisi yok. Baronların oyundaki yeri ilginç karakterlerin bulunduğu bir buzdolabı gibi.
Görünen o ki Crusader Kings 3’te “Cadı” özelliği mevcut, farklı dinlerin cadılığa dair farklı görüşleri olabiliyor. Bu tarihte cadılık olarak yorumlanmış unsurları kapsıyor örneğin bitki tedavisi veya fal bakmak. Bunla bağlantılı bazı olaylar olacak ancak karakterinizde bu özelliğin olması karakterinizin olağanüstü güçlere sahip olduğu anlamına gelmeyecek.

5. Crusader Kings 3’ün en büyük değişikliklerinden birisi dinamik dinler.

Crusader Kings 3’ün en önemli değişikliklerinden birisi dinlerde yapılan değişiklikler. Crusader Kings 2’de belli başlı tarihsel dinler vardı, bu dinlerin sapkınlık olarak adlandırılan farklı versiyonları bulunuyordu. Yeni sistem tamamen dinamik. Katharlar ve İkonoklastlar gibi sapkın gruplarle yine karşılaşacaksınız, ancak ihtiyaçlarınıza göre tamamen yeni dinler ve sapkınlıklar ortaya çıkartmanız artık mümkün.

Oyundaki tüm dinler belli ilkeler ve doktrinlerden oluşuyor, bu ilkeler o dine mensup herkese bonus sağlarken doktrinler dinin çeşitli hususlara olan yaklaşımını ifade ediyor örneğin eşcinsellik veya kadınların rahip olabilmesi. Eğer sapkınlık kurmak isterseniz bu ilkeleri ve doktrinleri değiştirebiliyorsunuz. Bunu yapmak için Piety puanı harcamanız gerekiyor ve ana dininizin inançlarından uzaklaştıkça eylemlerinizin puan gereksinimi artış gösteriyor.

Henrik Fahraeus: O kadar kolay olmasa da, 100 yıl kadar uğraşmanız durumunda tam olarak istediğiniz dini oluşturmanız mümkün. Yani aklınızda insan yiyen Hristiyan mezhebi gibi bir düşünce varsa, bunu yapabilirsiniz.

6. Korku üzerinden bir yönetim sergileyebilirsiniz, ancak haksız savaş açamazsınız.

Crusader Kings 3’te demir yumrukla yönetim sergileyebileceksiniz.

Henrik Fahraeus: Oyunda karakterlerin bir Korku seviyesi olacak, dolayısıyla vasallarınıza korku salarak onları hizada tutabileceksiniz. Vasallarınızın bir şeyler çevirmemesi için illa ki iyi bir hükümdar olmanıza gerek yok. Önemli kişilere işkence ederek veya infaz ederek yaydığınız Korku seviyesini arttırabileceksiniz. Bu durum tabii ki siz hayattayken geçerli, karakteriniz ölüp yerine oğlunuz geçtiğinde önceki karakterinize karşı duyulan nefretin bir kısmını üstünde taşıyacak ancak önceki karakterinizin yaydığı korkuyu yaymayacak. Bu da oldukça tehlikeli bir durum.
Tabii ki tiranlığın da sınırları var. Crusader Kings 3’te diğer Paradox oyunlarındaki savaş sebebi sistemi mevcut, örneğin Hristiyansanız ve bir diğer Hristiyan karaktere savaş açmak istiyorsanız onun topraklarında meşru bir hak iddiasına sahip olmanız gerekiyor. Bunu kanla, evlilikle veya hak iddiası üreterek, yani birinin çıkıp sahte belge hazırlayıp o toprağın aslında size ait olması gerektiğini söylemesiyle elde edebiliyorsunuz.

Crusader Kings 2’de hak iddiası kazanmak büyük oranda rastgele gerçekleşiyordu. Crusader Kings 3’te hak iddiası bir ilerleme çubuğuyla elde ediliyor ancak çubuk dolduğunda hak iddiası almanız garanti değil. Fahraeus’un dediğine göre bu noktada hak iddialarınız üzerinde karar vermeniz gereken bir seçenekle karşılaşıyorsunuz.

Crusader Kings 2’nin Jade Dragon eklentisi bunu görmezden gelip haksız savaş açılmasını mümkün kılan savaş sebepleri oyuna eklemişti. Crusader Kings 3’te böyle bir mekanik yok.

Henrik Fahraeus: Hak iddiası elde etmek oyuncuların temposunu zedeleyebiliyor ve biraz tuhaf çalışıyor bunun farkındayız. Öte yandan özellikle Hristiyan bölgelerde herkesin kafasına göre birbirine savaş açabilmesini doğru bulmuyoruz.

7. Crusader Kings 3’te oyunun roleplay yönüne odaklanılmış.

Crusader Kings 2’ye Way of Life eklentisiyle eklenen hayat biçimleri Crusader Kings 3’ün ana versiyonunda daha gelişmiş bir şekilde yer bulacak. Her karakterin bir hayat biçimi seçmesi gerekiyor (Savaş, Din, Entrika vesaire) ve her karakterin bu biçime göre şekillenen RPG tarzında bir yetenek ağacı olacak. Burada ilerledikçe yeni özellikler açabileceksiniz. Örneğin dini bir hayat biçimi benimsemiş karakteriniz Peygamber özelliğini açıp daha ucuza yeni bir din başlatabilir.

Henrik Fahraeus: Stres karakterinizle roleplay yapmanızı teşvik eden önemli bir sistem. Crusader Kings 2’de karakterinizin kişilik özelliklerini umursamak için çok bir sebebiniz yoktu. CK3’te karakterinizin özelliklerine zıt hareketler ettiğinizde (ki hala bunu yapmakta özgürsünüz) karakteriniz strese girecek. Oyunda “stresli” özelliği yok, bunun yerine bir stres yüzdesi var. Stres seviyeniz yükseldikçe karakteriniz daha negatif olaylarla karşılaşacak, kimi noktalarda sinir krizine girebileceksiniz. Maksimuma ulaştığında ise muhtemelen delireceksiniz, karakteriniz ciddi sorunlar yaşamaya başlayacak.
Örneğin karakteriniz Zalim bir karakterse ve siz karşınıza çıkan seçeneklerde herkese iyi davranmaya çalışıyorsanız karakteriniz varoluşsal bir krize giriyor.

8. Alt haneler oyundaki hanedanlara derinlik katacak.

Tarihte soylu hanedanlar çoğu zaman zaman içerisinde küçük alt kollara bölünüyordu. Örneğin Güller Savaşında başrolleri oynayan Yorklar ve Lancasterların ikisi de Plantagenet hanedanının alt hanesiydi. Crusader Kings hayranları tarafından yıllardır istenen bu özellik Crusader Kings 3 ile birlikte oyuna eklenmiş gibi gözüküyor.

Henrik Fahraeus: Bunlara oyunda “hane” adını verdik, örneğin karakteriniz Dunkeld hanedanının Dunkeld hanesinden olabilir. Her hanenin kendisine has sözleri var, bir hane reisi var. Her hanede gayrimeşru çocukları meşrulaştırabilme gibi konularda söz sahibi bir karakter var. Bu durum o karakter o kişinin ülkesinde olmasa bile geçerli. Aynı zamanda hanedan üzerinde çeşitli güçlere sahip hanedan reisi var.
Bu haneleri daha büyük hanedanın altındaki haneler gibi de düşünebilirsiniz. Game of Thrones üzerinden örnek vermek gerekirse mesela Baratheon hanesi, Fatih Aegon ile olan bağlantıları neticesinde Targaryen hanedanının alt kolu.

Oyuna bir alt haneyle başlamadığınız müddetçe zaman içerisinde böyle bir durumla karşılaşma ihtimalinizin az olduğunu söylüyor Henrik Fahraeus. Daha çok yapay zekanın kullanması için üretilen bu içerikte eğer alt hanelerden birisi hanedandan daha güçlü hale gelirse asıl hanedana dönüşebiliyor. Hanedan içi iç savaşlar oyunun çıkış sürümünde olmayacak.

9. En iyi dövüşçülerinizi Şövalye yapabileceksiniz.

Ülkenizde yeterli askeri özellik sahibi karakterlere “Şövalye” unvanı verebiliyorsunuz. Bu karakterler seferlerinize eşlik ediyorlar, eş zamanlı olarak kaç şövalyeye sahip olabileceğiniz karakterinizin makam derecesine ve prestijine göre değişiklik gösteriyor.

Henrik Fahraeus: Şövalyeler tarihte de olduğu gibi ölüm makineleri olacak. Çıkarttığınız ordunun onların yanında neredyese önemi yok, örneğin bir muharebede 20 şövalyeye sahipseniz bu neredeyse 200 askere denk.

Oyunda çıkarttığınız düz askerler basitçe köylüler. Bunlar sizin temel askeri biriminiz. Dilerseniz süvariler veya arbaletçiler gibi spesifik bir avantajı olan birlikler kiralayabilirsiniz. Bunlarla ordunuzun kompozisyonunu oluşturabilirsiniz. Her birinin çeşitli arazi koşullarında bazı özellikleri var, aynı zamanda birbirlerine karşı avantaj/dezavantaj sahibi de olabiliyorlar.
Bu kiralanan askerler Crusader Kings 2’nin kalıcı orduları gibi haritada beklemeyecek, savaşa girdiğinizde hazır bir biçimde ortaya çıkacaklar. Asker kaldırdığınızda her topraktan asker çıkmak yerine bir süre bekledikten sonra belirlediğiniz yerde ordu çıkacak. Bu orduyu birleştirmek yine aynı süreyi alıyor, ancak asker kaldırınca bir sürü küçük askeri seçip bir yere yönlendirmenize gerek yok.

10. Müslüman karakterlerin Decadence’den çekinmesine gerek yok.

Crusader Kings 2’de Müslüman karakterlerin sürekli bir biçimde Decadence (Çöküş) yüzdesini takip etmesi gerekiyordu. Bu mekanik Crusader Kings 3’te yok, ancak bunun yerine din ilkeleri ve doktrinleri neticesinde yine çeşitli oynanış farklarına sahipler.

Henrik Fahraeus: Feodal hükümdarlarda asker kaldırıyorsunuz ve bu askeri elde ediyorsunuz. Müslümanlar oyunda feodal değiller, klan yönetimine sahipler. Bu CK2’deki feodal sistemi gibi alacağınız askerin vasal ile olan ilişkinize bağlı belirlendiği anlamına geliyor. Decadence sistemi yok, ancak Müslüman oynanışının kendisine has bazı farklılıkları var. Örneğin vasallarınız sizin hanenizden kişilerle evlenmek gibi beklentilere sahip. Yine güçlü vasallarınız konseyde koltuk sahibi olma peşinde. Müslüman oynanışı vasal yönetimiyle daha iç içe.
Bunu dengelemek için Feodaller vasallarıyla iyi ilişkilere sahip Müslümanlardan daha zayıf, ancak vasallarıyla kötü ilişkilere sahip Müslümanlardan daha güçlü hale getirilmiş. Feodallerin aynı zamanda vasal antlaşmalarıyla uğraşması gerekirken (örneğin güçlü vasalınız çıkıp da daha az vergi vermek isteyebilir) Müslümanların böyle bir derdi yok.

11. Düşmanlarınıza şantaj uygulayabiliyorsunuz.

Crusader Kings 2’deki entrika sistemi CK3’te çok daha derin bir hal almış durumda. Sırlar, iyilik borçları ve “kancalarla” bir entrika kurabiliyorsunuz. Basitçe düşmanınız, vasallarınız ve hatta kralınız üzerinde kilit bilgilere sahip olmak onlara istediğinizi yaptırmanızla sonuçlanabiliyor.

Henrik Fahraeus: Oyunda artık şantaj sistemi var. Karakterlerin sırları var. Örneğin birini öldürttüyseniz bu sizin sırrınız. Bunla birlikte sırlarla alakalı özellikler de var, örneğin birisi cinsel anlamda sapık olabilir, bunu öğrenebilir ve şantaj yapabilirsiniz. Bu gibi kullanabileceğiniz iyilik borçları veya şantaj malzemelerini “kanca” olarak adlandırıyoruz. Bu kancaları kullanarak istediğiniz şeyin gerçekleşmesini sağlayabiliyorsunuz. Dilerseniz kullanmanıza da gerek yok, buna sahip olmanız o kişinin size ters gitmeyeceği anlamına geliyor. Dolayısıyla karakterlerinizi hizada tutmak için onları iyi tanımanız gerek.

12. Crusader Kings 3’ün eventleri neredeyse tamamen yeni.

Oyundaki eventlerin neredeyse tamamı bu oyun için yazılmış. Crusader Kings 3’ün içerik yönünden Paradox’un çıkarttığı en büyük oyun olacağı söyleniyor. Aynı zamanda karakterinizin kültürüne, dinine, bulunduğu yere ve şartlara bağlı dinamik eventlere odaklanılmış durumda.

Crusader Kings 3’te artık eventler “MTTH” şeklinde rastgele zamanlarda karşınıza çıkmıyor. Bunun yerine neredeyse her eventin bir şey tarafından tetiklenmesi şart. Örneğin çocuğunuzun doğması veya komşu bir toprağın işgal ediliyor olması gibi.

Genel olarak karşıma çıkan görüntü oldukça aşina olduğum bir görüntü. Eğer sert bir yaklaşım benimsemek isteseydim bunu biraz muhafazakar olarak niteleyebilirdim. Crusader Kings 3 CK2’nin daha iyi grafikli ve daha derinlemesine kilit mekanikler barındıran versiyonu gibi görünüyor. Bir yandan RPG unsurlarında daha radikal adımlar atmalarını bekliyorum, örneğin Mount & Blade: Warband’daki gibi tek bir karakteri kontrol edip haritada dolaşabilmek gibi. Crusader Kings 2 oyuncuların neredeyse bir RPG oyunuymuş gibi oynadığı bir strateji oyunu olmasıyla ün saldı, dolayısıyla bu alan biraz daha keşfedilebilir gibi görünüyor.

Buna rağmen hayalkırıklığına uğradığımı söyleyemem. Harita oyunları PDS’in uzmanlık alanı ve Crusader Kings 2 onların bu zamana kadar ortaya çıkardığı en iyi iş. Oyunun şimdilik ne kadar bir RPG gibi hissettirip hissettirmeyeceğini kestirmek güç, bu şekilde sistem bazlı oyunlar oynandığında kağıt üzerinde görünenden çok daha farklı bir tecrübe sağlayabiliyor.